Pali
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
3.6.16 Sīlappabhedakathā
Yā pana ājīvahetupaññattānaṃ channaṃ sikkhāpadānaṃ vītikkamassa,
‘kuhanā lapanā nemittikatā nippesikatā lābhena lābhaṃ nijigīsanatā”ti evamādīnañca pāpadhammānaṃ vasena pavattā micchājīvā virati, idaṃ ājīvapārisuddhisīlaṃ.’ …
… Tattha katamā kuhanā? Lābhasakkārasilokasannissitassa pāpicchassa icchāpakatassa yā paccayapaṭisevanasaṅkhātena vā sāmantajappitena vā iriyāpathassa vā aṭṭhapanā ṭhapanā saṇṭhapanā bhākuṭikā bhākuṭiyaṃ kuhanā kuhāyanā kuhitattaṃ, ayaṃ vuccati kuhanā.” …
… Tattha cīvarādīhi nimantitassa tadatthikasseva sato pāpicchataṃ nissāya paṭikkhipanena, te ca gahapatike attani suppatiṭṭhitasaddhe ñatvā puna tesaṃ ‘‘aho ayyo appiccho na kiñci paṭiggaṇhituṃ icchati, suladdhaṃ vata no assa sace appamattakampi kiñci paṭiggaṇheyyā’’ti nānāvidhehi upāyehi paṇītāni cīvarādīni upanentānaṃ tadanuggahakāmataṃyeva āvikatvā paṭiggahaṇena ca tato pabhuti api sakaṭabhārehi upanāmanahetubhūtaṃ vimhāpanaṃ paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ kuhanavatthūti veditabbaṃ.” …
… Tattha katamā nemittikatā? Lābhasakkārasilokasannissitassa pāpicchassa icchāpakatassa yaṃ paresaṃ nimittaṃ nimittakammaṃ obhāso obhāsakammaṃ sāmantajappā parikathā, ayaṃ vuccati nemittikatā.
… Nemittikatāniddese nimittanti yaṃkiñci paresaṃ paccayadānasaññājanakaṃ kāyavacīkammaṃ. Nimittakammanti khādanīyaṃ gahetvā gacchante disvā “kiṃ khādanīyaṃ labhitthā”ti—ādinā nayena nimittakaraṇaṃ.
Obhāsoti paccayapaṭisaṃyuttakathā. Obhāsakammanti vacchapālake disvā “kiṃ ime vacchā khīragovacchā udāhu takkagovacchā”ti pucchitvā “khīragovacchā, bhante”ti vutte “na khīragovacchā, yadi khīragovacchā siyuṃ, bhikkhūpi khīraṃ labheyyun”ti evamādinā nayena tesaṃ dārakānaṃ mātāpitūnaṃ nivedetvā khīradāpanādikaṃ obhāsakaraṇaṃ. …
Sīlaniddeso, Paṭhamobhāgo, Visuddhimaggo
Vocabulary
- ādinā nayena - thus and in similar way
- ājīvahetupaññattānaṃ - [ājīva + hetu + paññatta (pp.)] livelihood + cause + made known
- ājīvapārisuddhisīlaṃ - [ājīva + pārisuddha + i + sīlaṃ] livelihood + purification + virtue
- aṭṭhapanā - [a + ṭ + ṭhapanā] position, arrangement
- āvikatvā - [āvikaroti (pp.)] make clear, explain
- ayyo - [voc.] Sir, master, monk
- bhākuṭikā - superciliousness, frowning
- bhākuṭiyaṃ - arrogance
- evamādīnañca - [eva + m + ādīnaṃ + ca] thus + beginning with + and
- icchāpakatassa - [icchāya + apakata (pp.)] desire + put off, done away with
- iriyāpathassa - deportment
- khīradāpanādikaṃ - [khīr + adāpana + ādikaṃ] milk + causing to give + beginning with
- kuhanā - deceitful talk, deceit, fraud,
- kuhāyanā - deception, insidiousness
- kuhitattaṃ - hypocrisy, scheme, intrigue
- lābhasakkārasilokasannissitassa - [lābha + sakkāra + siloka + sannissita] gain + honour + fame + based on
- lapanā - prattle, boasting
- nemittikatā - [nemittika + katā] giving a sign, insinuation
- nijigīsanatā - [nijigīsanatā] covetousness
- nimantitassa - [nimanteti (pp.)] invite
- nippesikatā - [nippesi + katā] trickery, deception
- nivedetvā - having made known, communicated
- obhāso - here: showing, indicating
- paccayadānasaññājanakaṃ - [paccaya + dāna + saññā + janaka] requisites + giving + sign + producing
- paccayapaṭisaṃyuttakathā - [paccaya + paṭisaṃyutta + kathā] requisites + connected with + talk
- paccayapaṭisevana - [here: paccaya + paṭisedhana] requisites + refusal
- parikathā - lit. round about talk: hint
- paṭiggaṇhituṃ - [inf.] receive, accept, take
- paṭikkhipanena - [instr.] refusal, rejection
- pavatta - related to, resulting in
- sakaṭabhārehi - [sakaṭa + bhārehi] cart, wagon + load, weight
- sāmantajappā - [sāmanta + jappa/japa] indirect talk, talking near the subject
- saṇṭhapanā - [saṃ + ṭhapanā] deportment, composition
- suppatiṭṭhitasaddhe - [su + p + patiṭṭhita + saddhe] firmly established + faith, devotion
- tadanuggahakāmataṃyeva - [tada + anuggaha + kāmatā + ṃ + yeva] thus + pity + longing + just, only
- tadatthikasseva - [tada + atthikassa + eva] thus + in need of, desirous of + just
- takkagovacchā - [takka + go + vacchā] buttermilk + cow
- tato pabhuti - henceforth, subsequently to
- ṭhapanā - placing, deportment
- udāhu - [uda + aho (indecl.)] or
- upanāmanahetubhūtaṃ - [upanāmana + hetu + bhūtaṃ] offering + reason, motive + become
- upanentānaṃ - [upaneti (pl.; dat./gen.)] present, bestow; give
- upāyehi - [pl./ instr.] approach,
- vasena - [adv./ instr.] on account of, because
- vimhāpanaṃ - deceiving, disappointing
- virati - abstinence
- vītikkamassa - [vītikkama (gen.)] transgression